دوره ۲۵، شماره ۷۹ - ( ۱۰-۱۴۰۴ )                   جلد ۲۵ شماره ۷۹ صفحات ۰دوره۰فصل__Se | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

mottaghi A, ghorbani sepehr A, ghorbani sepehr P. (2025). Spatial analysis of development in the western border areas of the country (Case study: health and service indicators in border cities of Kurdistan province). jgs. 25(79),
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-3676-fa.html
متقی افشین، قربانی سپهر آرش، قربانی سپهر پریسا. تحلیل فضایی توسعه در نواحی مرزی غرب کشور (نمونه موردی: شاخص های بهداشتی و خدماتی در شهرستان های مرزی استان کردستان) تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی ۱۴۰۴; ۲۵ (۷۹)

URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-۱-۳۶۷۶-fa.html


۱- دنشگاه خوارزمی تهران، a.mottaghi@khu.ac.ir ، a.mottaghi@khu.ac.ir
۲- دانشگاه خوارزمی، ar.ghorbanisepehr@mail.um.ac.ir
۳- دانشگاه تهران، parisa.sepehr@yahoo.com
چکیده:   (۶۱۷۹ مشاهده)
در امر برنامه­ریزی فضایی نواحی مرزی باید دیدگاه کلان­­نگرانه جغرافیا را بکار بست تا با شناسایی امکانات، توانمندی­ها و محدودیت­های نواحی مرزی، دست کم بتوان از تنش­ها و چالش­هایی که به سبب وجود توسعه نامتوازن، محرومیت و ناهمگنی فضایی پدید می­آید، پیشگیری کرد. روش تحقیق در این مطالعه، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. در این راستا، با بهره­گیری ترکیبی از تکنیک­های تصمیم­گیری چندشاخصه شباهت به گزینه ایده­آل (تاپسیس) و ضریب آنتروپی شانون، پراکنش و توسعه شاخص­های توسعه فضایی در بخش­های بهداشتی- خدماتی در استان کردستان ارزیابی شده است و شهرستان­های مرزی این استان با توجه به سطح برخورداری از این شاخص­ها سطح­بندی شده است. پرسش پژوهش حاضر این است که شهرستان­های استان کردستان از نظر توزیع فضایی شاخص­های بهداشتی و خدماتی در چه وضعیتی قرار دارند؟ به نظر می­رسد سطح برخورداری هیچ یک از شهرستان­های مرزی استان کردستان در حد مطلوب نسیت. یافته­های بدست از آمده از این پژوهش، نشانگر آن است که استان کردستان با وجود اینکه از موقعیت خاص و توانش بالای ژئوپلیتیکی برخورداراست، باز هم از استان­های محروم کشور به­شمار می­آید. افزون بر آن، نوعی عدم تعادل و ناهمگنی در توزیع و توسعه امکانات و شاخص­های توسعه­ای در سطح شهرهای مرزی استان به چشم می­خورد. بر پایه واکاوی­های انجام پذیرفته از 13 شاخص سازمان فضایی از مجموع 4 شهرستان مرزی این استان، شهرستان­های سقز و بانه در گروه نیمه­برخوردار (نیمه محروم) و دو شهرستان­ مریوان و سروآباد در طبقه بدون برخودار (محروم) جای گرفته­اند. بر پایه نتایج برآمده از این پژوهش، سازمان فضایی در شهرستان­های مرزی استان کردستان به­شدت ناهمگن و این شهرستان­ها از نظر توسعه بهداشتی - خدماتی نیز در حد متوسط رو به پایین قرار دارند که لازم است از لحاظ بهداشتی و خدماتی به این استان مرزی توجه ویژه­ای شود تا امنیت پایدار شهروندان مرزی کردستان تأمین گردد.
     
نوع مطالعه: كاربردي | موضوع مقاله: جغرافیای سیاسی

فهرست منابع
۱. احمدرش، رشید (۱۳۹۷). دیالکتیک مرز و توسعه: تحلیل جامعه شناختی دشواری‌های توسعه پایدار در مناطق مرزی غرب کشور، فصلنامه توسعه محلی روستایی شهری، ۱۰ (۲): ۲۰۶-۱۸۳.
۲. اصغرپور، محمدجواد (۱۳۸۱). شاخص‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
۳. اکبری، نعمت الله و زاهدی ،کیوان (۱۳۸۷). کاربرد روش‌های رتبه‌بندی و تصمیم گیری چند شاخصه، چاپ اول، تهران، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
۴. امین بیدخت، علی اکبر (۱۳۹۵). رتبه‌بندی سطح توسعه یافتگی شهرستانهای استان سمنان، مجله‌ رشد آموزش جغرافیا، ۲۱ (۱): ۲۳ - ۱۷.
۵. بهفروز، فاطمه (۱۳۶۴). تکامل تئوری مکان مرکزی، مجله رشد آموزش جغرافیا، ۱ (۳): صص ۲۳-۲۰.
۶. پوررمضان، عیسی و رضا مهدوی (۱۳۹۱). تحلیل سازمان فضایی فعالیت‌ها در استان گیلان، فصلنامه چشم‌انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، ۷ (۲۰): ۱۱۷-۱۰۰.
۷. حمیدی، اکبر؛ اصانلو، علی و داود امینی (۱۳۹۸). برنامه ریزی راهبردی امنیت پایدار در منطقه مرزی رود ارس، پژوهش نامه مطالعات مرزی، ۷ (۲):۲۳-۱.
۸. رضوانی، محمدرضا و صحنه، بهمن (۱۳۹۴). سنجش سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی با استفاده از روش منطق فازی، مطالعۀ موردی: دهستان های شهرستان آق قلا و بندرترکمن، فصلنامه‌ی روستا و توسعه، ۸ (۳): ۳۲-۱.
۹. زارعی، یعقوب (۱۳۹۸). تحلیل خاکستری - فازی شاخص‌های توسعه در سکونتگاه‌های روستایی مناطق مرزی (مطالعه موردی: دهستان‌های شهرستان بانه)، فصلنامه روستا و توسعه، ۲۲ (۸۵): ۱۶۲-۱۳۵.
۱۰. عطایی، محمد (۱۳۸۹). شاخص‌های تصمیم‌گیری چند معیاره، چاپ اول، شاهرود: انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود.
۱۱. علیزاده، کتایون؛ هجرتی، محمد حسن و محمد احمدآبادی (۱۳۹۲). بررسی روابط متقابل شهر و روستا (نمونه موردی: روستاهای دهستان عشق آیاد با شهر نیشابور، فصلنامه چشم‌انداز جغرافیایی در مطالعات انسانی، (۲۴): ۱۴۵-۱۳۳.
۱۲. عندلیب، علیرضا و شریف معطوف (۱۳۸۸). توسعه و امنیت در آمایش مناطق مرزی، فصلنامه باغ نظر، ۶ (۱۲): ۷۶-۵۷.
۱۳. فرهی فر، وفادار (۱۳۸۷). تحلیل چالش‌های تقسیمات کشوری و راهبردهای آن، ارائه راهبردها با گرایش برنامه‌ریزی توسعه فضایی کشور، نمونه موردی: استان کرمان؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
۱۴. کریمی پور، یدالله (۱۳۸۱). مقدمه‌ای بر تقسیمات کشوری در ایران، انتشارات دانشگاه تربیت معلم.
۱۵. کریمی، علیرضا و حسین دانش مهر (۱۳۹۸). بررسی احساس امنیت در مناطق مرزی (مورد مطالعه شهر مریوان)، پژوهش نامه مطالعات مرزی، ۷ (۴): ۵۱-۲۳.
۱۶. کریمیان، حسن (۱۳۸۴). ضرورت بهره‌گیری از تئوری‌های جدید در تحلیل ساختار فضایی بافت‌های کهن، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۵۶ (۱۷۲): ۱۲۱-۱۱۱.
۱۷. کریمیان، حسن (۱۳۸۶). هویت کالبدی و بصری شهرهای ساسانیان، سومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، جلد ۵.
۱۸. متقی، افشین؛ ربیعی، حسین و مصیب قره بیگی (۱۳۹۴). تحلیل فضایی توسعه نواحی مرزی شرق کشور مورد: دهستان‌های مرزی استان خراسان جنوبی، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، ۴ (۴): ۱۶۷-۱۴۷.
۱۹. مظفری، غلامعلی و معصوم دوستی (۱۳۹۱). ارزیابی و مکان‌گزینی پارک‌های درون شهری منطقه ۱ یزد با استفاده از روش بولین و روش دلفی در سیستم اطلاعات جغرافیایی، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، ۴۴ (۴): ۷۸-۶۵.
۲۰. مولایی، محمد (۱۳۹۷). بررسی و مقایسه درجه توسعه‌یافتگی بخش کشاورزی استان‌های ایران طی سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۸۳، مجله‌ اقتصاد کشاورزی و توسعه، ۱۶ (۶۳): ۲۵۸-۲۴۱.
۲۱. نیک‌پور، عامر. ملکشاهی، غلامرضا. رزقی، فاطره (۱۳۹۴). بررسی و تحلیل فضایی نابرابری‌های اجتماعی در مناطق شهری با رویکرد شهر متراکم مطالعه موردی: شهر بابل، مطالعات شهری، ۴ (۱۶): ۳۸-۲۷.
۲۲. یزدانی، محمدحسن و فرامرز منتظر (۱۳۹۶). بررسی شاخص‌های بهداشتی و درمانی استان‌ها و مناطق ده‌گانه کشور ایران، فصلنامه بهداشت و توسعه، ۶ (۴): ۳۰۱-۲۹۰.
23. Cavallaro, F (2018). A Comparative Assessment thin-film photovoltaic production processes using the ELECTRE III method, Energy Policy (38): 463- 474. [DOI:10.1016/j.enpol.2009.09.037]
24. Jadidi, T.S. Hong, F. Firouzi, R.M. Yusuff, N. Zulkifli (2018). TOPSIS and fuzzy multi-objective model integration for supplier selection problem, Department of Mechanical and Manufacturing Engineering, University Putra Malaysia, 31(2): 762-769.
25. Kao, C. (2018). Weight determination for consistently ranking alternatives in multiple criteria decision analysis, Applied Mathematical Modeling (34): 1779-1787. [DOI:10.1016/j.apm.2009.09.022]
26. Korhonen, A., Moskowitz, H. and Wallenius, J., (2015). Multiple criteria Decision Support-A Review, European Journal of Operational Research 63: 361 - 375. [DOI:10.1016/0377-2217(92)90155-3]
27. Merli, G. (2014). Co-Maker ship, The New Supply Strategy for Manufacturers Productivity Press. Cambridge. UK.
28. Millon, T. (2016). Oxford Text Book of Psychopathology, Oxford University Press, Second Edition, New York.
29. Opricovic.S. & Tzeng.G.H. (2004). Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156: 445-455. [DOI:10.1016/S0377-2217(03)00020-1]
30. Rogers, T.B and Bruen, M. (2016). A system for weighting environmental ELECTER III, European Journal of Operational Research (107): 507-529.
31. Seipioni, A., Mazzi, A., Zuliiani, F and Moson, M (2008). the ISO 14031 standard to guide the urban sustainability measurement procession Italian experience, J. Clean Prod 16: 1247- 1257 [DOI:10.1016/j.jclepro.2007.06.013]
32. Soja, Edward W. (1980). Socio-Spatial Dialectic, Annals Of The Association Of American Geographers. 70: 207-225. [DOI:10.1111/j.1467-8306.1980.tb01308.x]
33. Trinantaphyllo, E (2018). Multi- Criteria decision-making method: a comparative study, Boston, MA, USA: Kluwer Academic Publishers.
34. Tsaur, S.H., Chang, T.Y and Yen, C.H., (2002). The evaluation of airline service quality by fuzzy MCDM, Tourism Management (23): 107 - 115. [DOI:10.1016/S0261-5177(01)00050-4]
35. Wang, X and Triantaphyllou (2018). Ranking irregularities when evaluating alternatives by using some ELECTRE method, Omega (36): 45- 63. [DOI:10.1016/j.omega.2005.12.003]
36. Wu, H.Y., Tzeng, G.H and Chen, Y.H., (2019). A fuzzy MCDM, approach for evaluating banking performance based on Balanced Scorecard, Expert systems with Applications(36): 10135-10147. [DOI:10.1016/j.eswa.2009.01.005]
37. Xia, H.C., Li, D.F., Zhou, J.Y. and Wang, J.M., (2014). Fuzzy Lin Map method for multi - attribute decision making under fuzzy environments, Journal of Operational Research (131): 587- 620.
38. Zanakis, SH., Soloman, A., Wishart, N and Dulish, S. (2015). Multi- attribute decision making: Assimilation comparison of select methods, European Journal of Operational Research (107): 507-529. [DOI:10.1016/S0377-2217(97)00147-1]

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وبگاه متعلق به تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی است.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Journal of Applied Researches in Geographical Sciences

Designed & Developed by : Yektaweb

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons — Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0)