دوره 25، شماره 79 - ( 10-1404 ) جلد 25 شماره 79 صفحات 0دوره0فصل__Se | برگشت به فهرست نسخه ها

Kazemian Souraki S, Nasrollahi F, Deilami Moazzi A. (2025). Futures Studies of Shia Political Islam Trends in Iran’s Political Geography. jgs. 25(79),
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4365-fa.html

کاظمیان سورکی سلمان، نصرالهی فرشته، دیلمی معزی امین. آینده پژوهی روندهای اسلام سیاسی شیعی در جغرافیای سیاسی ایران تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی 1404; 25 (79)

URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4365-fa.html

آینده پژوهی روندهای اسلام سیاسی شیعی در جغرافیای سیاسی ایران

سلمان کاظمیان سورکی¹

، فرشته نصرالهی^*²

، امین دیلمی معزی³

1- دانشجوی دکتری رشته علوم سیاسی،واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی،چالوس،ایران.، دانشکده حقوق و علوم سیاسی
2- استادیار گروه علوم سیاسی،واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی،چالوس،ایران ، fereshteh5470@chmail.ir
3- استادیار گروه علوم سیاسی،واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی،چالوس،ایران،

چکیده: (2674 مشاهده)

اسلام سیاسی شیعی با محوریت ایران، پدیده‌ای پیچیده و پویا است که در دهه‌های اخیر شاهد تحولات و دگرگونی‌های متعددی بوده است. درک روندهای آینده این جریان فکری و سیاسی، برای تحلیلگران، سیاستمداران و عموم مردم از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله، از رویکرد آینده پژوهانه برای بررسی روندهای اسلام سیاسی شیعی درجغرافیای سیاسی ایران بهره برداری شده است. این رویکرد آینده پژوهانه امکان می‌دهد تا فراتر از وضعیت فعلی نگاه کنیم و سناریوهای مختلفی را برای آینده ی سیاست و اجتماع در ایران ترسیم نماییم. روش‌شناسی این پژوهش توصیفی - تحلیلی همراه با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی شامل تحلیل کیفی و کمی داده‌های تاریخی، مصاحبه با کارشناسان و تحلیل محتوای رسانه‌ها و متون مذهبی است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اسلام سیاسی شیعی درجغرافیای ایران در حال گذار از یک دوره تحول است و عوامل متعددی در این تحول نقش دارند، از جمله: تغییرات جمعیتی، تحولات اجتماعی، اقتصادی و تحولات ژئوپلیتیکی؛ که تعدادی از سناریوهای احتمالی برای آینده اسلام سیاسی شیعی درجغرافیای سیاسی ایران در آن ارائه می‌شود. این سناریوها عبارت است از: سناریوی تداوم، سناریوی اصلاحات، سناریوی رادیکالیسم، سناریوی سکولاریسم. با توجه به سناریوهای بیان شده، تحلیل روندها و رویدادها احتمالی در سناریو و اتفاقات سیاسی و امنیتی با نگاه چالش ها و فرصت ها در منطقه خاورمیانه، جمهوری اسلامی ایران با توجه به سناریوی تداوم به همراه سناریو اصلاحات، ضمن پایبندی به ارزشها و نگاه ایدئولوژیک به دنبال تقویت جمهوریت (مردم سالاری ‌دینی) ‌با ‌تأکید‌ بر ‌حفظ ‌استقلال ‌و ‌هویت‌ بومی ‌اسلامی ‌در ‌منطقه و حضور پررنگ تر در منطقه خاورمیانه خواهد بود.

واژه‌های کلیدی: آینده پژوهی، اسلام سیاسی، اسلام سیاسی شیعی، انقلاب اسلامی ایران، خاورمیانه

نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: جغرافیای سیاسی

فهرست منابع

1. خراسانی، رضا، (بهار1389)، «مواجهه غرب و اسالم سیاسی در دوره معاصر، چیستی و چرایی آن»، فصلنامه علوم سیاسی دانشگاه باقر العلوم(ع)، شماره49.

2. سیمبر، رضا، اسلامگرایی در نظام بین الملل، تهران: دانشگاه امام صادق(ع)1389.

3. اسپوزیتو. ج .اُل (1396)، آینده اسلام، مهدی امینی، مترجم، تهران: ثالث

4. اسپوزیتو. ج. اُل(1382)، انقلاب اسلامی و بازتاب جهانی آن، (محسن مدیر شانه چی مترجم ) تهران باز.

5. مک لین، ایان، فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد، مترجم: دکترحمید احمدی، تهران: نشر میزان، 1381.

6. حسینی زاده،محمدعلی. اسلام سیاسی در ایران:دانشگاه مفید1395.

7. نصر، سیدحسین(۱۳۷۴)، جوانان مسلمان و دنیای متجدد، (م. اسعدی، مترجم) تهران: طرح نو.

8. حاجی یوسفی، امیرمحمد و سلطانی نژاد، احمد،1386، سازمان سیاسی در عراق جدید، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه.

9. مصباح یزدی، محمدتقی، پرسشها و پاسخها، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)،1380، ج1

10. امام خمینی(ره)، ،1385 صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

11. فوزی، یحیی(1388) اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، قم، نشر معارف.

12. حاجتی، میراحمدرضا، عصر امام خمینی، قم، بوستان کتاب، 1381.

13. پاشاپور، حمید (1382)، نهضت اسلامی، بازیگران جدید نظام بین الملل، تهران: مطالعات اندیشه سازان نور.

14. لمبتون،آن. کی. اس(1379)، «نظریه دولت در ایران»،ترجمه:چنگیز پهلوان، تهران: نشر گیو، چاپ دوم

15. بشیریه،حسین(1374)، «جامعه شناسی سیاسی»، تهران: نشر نی.

16. ازغندی،علیرضا(1379).«تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران»،تهران:سمت.

17. محمدی،نعیما(1389)، «نظریه دولت در ایران»، ترجمه: چنگیز پهلوان، تهران: نشر گیو، چاپ دوم.

18. مقام معظم رهبری (1370)، سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از روحانیون استان بوشهر، 11دی ماه.

19. فرامرز قراملکی، احد (1376)، مبانی جهت‌گیری دعوت انبیا، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

20. مرتضی مطهری، (مجموعه آثار، ج7)، ص179.

21. مصباح یزدی، محمدتقی(1378)، نظریه سیاسی اسلام، قم:موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

22. موریس دورژه، جامعه شناسی سیاسی، ترجمه دکتر ابوالفضل قاضی، (تهران، دانشگاه تهران، 1369)، ص 465.

23. کمالی اردکانی، علی اکبر(1386)انقلاب اسلامی و تعالی گفتمان سیاسی شیعه، دوفصلنامه دانش سیاسی ، شماره 5

24. منصوری،خلیل(1396) گفتمان انقلاب اسلامی؛ اصول و ویژگی‌ها.روزنامه کیهان

25. خان محمدی،یوسف(1400) آینده اسلام سیاسی شیعی در ایران؛ فصلنامه راهبرد شماره 1.

26. Khorasani, Reza, (Spring 2010), "The Encounter between the West and Political Islam in the Contemporary Era: What and Why," Baqir al-Olum University Political Science Quarterly, No. 49.

27. Simbar, Reza, Islamism in the International System, Tehran: Imam Sadiq University, 2010.

28. Esposito, John L. (2017), The Future of Islam, translated by Mehdi Amini, Tehran: Saless.

29. Esposito, John L. (2003), The Islamic Revolution and Its Global Impact, translated by Mohsen Modir Shanehchi, Tehran: Baz.

30. McLean, Iain, Oxford Concise Dictionary of Politics, translated by Dr. Hamid Ahmadi, Tehran: Mizan Publishing, 2002.

31. Hosseini Zadeh, Mohammad Ali. Political Islam in Iran: Mofid University, 2016.

32. Nasr, Seyyed Hossein (1995), Young Muslims and the Modern World, translated by M. Asadi, Tehran: Tarh-e No.

33. Haji Yousefi, Amir Mohammad and Soltani Nejad, Ahmad, 2007, The Political Organization in New Iraq, Tehran: Ministry of Foreign Affairs Publications.

34. Mesbah Yazdi, Mohammad Taqi, Questions and Answers, Qom, Imam Khomeini Educational and Research Institute, 2001, Vol. 1.

35. Imam Khomeini, 2006, Sahifeh-ye Imam, Tehran, Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.

36. Fowzi, Yahya (2009), The Political Thought of Imam Khomeini, Qom, Maaref Publishing.

37. Hajati, Mir Ahmad Reza, The Era of Imam Khomeini, Qom, Bustan-e Ketab, 2002.

38. Pashapour, Hamid (2003), The Islamic Movement: New Actors in the International System, Tehran: Andisheh Sazan-e Noor Studies.

39. Lambton, Ann K.S. (2000), "The Theory of State in Iran," translated by Changiz Pahlevan, Tehran: Giv Publishing, 2nd Edition.

40. Bashiriyeh, Hossein (1995), "Political Sociology," Tehran: Ney Publishing.

41. Azghandi, Alireza (2000), "The History of Political and Social Developments in Iran," Tehran: SAMT.

42. Mohammadi, Naeema (2010), "The Theory of State in Iran," translated by Changiz Pahlevan, Tehran: Giv Publishing, 2nd Edition.

43. Supreme Leader (1991), Speech of the Supreme Leader in a Meeting with Clergy from Bushehr Province, January 1.

44. Faramarz Gharamaleki, Ahad (1997), The Foundations of the Prophets' Invitation Orientation, Tehran, Institute for Humanities and Cultural Studies.

45. Morteza Motahhari, (Collected Works, Vol. 7), p. 179.

46. Mesbah Yazdi, Mohammad Taqi (1999), The Political Theory of Islam, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute.

47. Maurice Duverger, Political Sociology, translated by Dr. Abolfazl Ghazi, (Tehran, University of Tehran, 1990), p. 465.

48. Kamali Ardakani, Ali Akbar (2007), The Islamic Revolution and the Elevation of Shia Political Discourse, Biannual Journal of Political Science, No. 5.

49. Mansouri, Khalil (2017), The Discourse of the Islamic Revolution; Principles and Characteristics. Kayhan Newspaper.

50. Khan Mohammadi, Yousef (2021), The Future of Shia Political Islam in Iran; Rahbord Quarterly, No. 1.

ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
	این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.