دوره 25، شماره 78 - ( 7-1404 )
جلد 25 شماره 78 صفحات 0دوره0فصل__Se |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
salehabadi R, Hafez Nia M. (2025). Investigating the evolution of discourse and scientific development during the transition of the governments of the Islamic Republic of Iran. jgs. 25(78), doi:10.61186/jgs.25.78.18
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4308-fa.html
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4308-fa.html
صالح آبادی ریحانه، حافظ نیا محمدرضا. بررسی سیر تحول گفتمان و توسعه علمی در گذر دولتهای جمهوری اسلامی ایران تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی 1404; 25 (78) 10.61186/jgs.25.78.18
1- پژوهشگر پسادکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.، تربیت مدرس ، Reyhane.salehabadi@modares.ac.ir
2- استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.، تربیت مدرس
2- استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.، تربیت مدرس
چکیده: (1251 مشاهده)
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شکل جدیدی از نگرش به علم و فناوری در ایران شکل گرفت. این گفتمان علمی تحت تأثیر مستقیم انقلاب اسلامی و ایدئولوژی اسلامی بود و ارزش‌ها و اهداف جدیدی را برای توسعه علم و تکنولوژی تدوین کرد. بعد از انقلاب، از آنجایی که دولتمردان علم و فناوری را یکی از عوامل کلیدی توسعه و تعالی جامعه می‌دانستند، سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های علمی را به منظور تحقق اهداف انقلابی و اسلامی شکل دادند. این نگرش به علم و فناوری در ایران در آن دوره، تأثیر قابل توجهی بر توسعه علمی و فناورانه کشور داشت. باتوجه به این موضوع که جمهوری اسلامی ایران بعد از سال 1357 سکاندار رهبری علمی در منطقه بوده است لازم و ضروری است تا در این پژوهش به بررسی گفتمان علمی انقلاب اسلامی ایران و نقش آن در توسعه قدرت علمی در دولتهای بعد از انقلاب پرداخته شود. در راستای دستیابی به این هدف از روش توصیفی-تحلیلی و از آمارهای معتبر در منابع داخلی و خارجی بهره گرفته شد. یافتههای تحقیق نشان داد که نوع گفتمان در دولتهای مختلف شامل تمرکز بر صنعتی شدن از طریق جایگزینی واردات و منابع سرمایه بر (1360-1368)، نوسازی و نهادگرایی و تمرکز بر فناوری های پیشرفته (1368-1376)، تمرکز بر فناوری های پیشرفته، نوآوری و توسعه صادرات، و عدالت اجتماعی عمدتا با تکیه بر صنایع دانش بر (1376-1384)، تمرکز بر انتقال صنعت به سمت نوآوری دانش مبتنی بر اقتصاد (1384-1392) و تأکید بر افزایش همکاری‌های بین‌المللی با تاکید بر هویت و عقلانیت در تدوین و اجرا (1392-1400) بود. نتایج تحقیق نشان میدهد که در هر دوره می‌توان به اقداماتی همچون توسعه آموزش عالی و پژوهش‌های علمی، تأسیس دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، ایجاد شبکه‌های علمی داخلی و بین‌المللی اشاره کرد. این اقدامات همراه با دلایل سیاسی و ایدئولوژیک، پیشرفت‌های مهمی در علم و فناوری ایران را به همراه داشت.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
جغرافیای سیاسی
فهرست منابع
1. اولیایی، علی اکبر (1388).جنبش‌های اجتماعی و تحلیل گفتمان، ماهنامه زمانه، 72 (1388)، 29
2. احمدوند، عماد، قربانعلی، امیر، عالمی، علیرضا (1399). ماهنامه فنّاوری نانو،145
3. حافظ نیا، محمدرضا، صالح آبادی، ریحانه (1399). بهینه سازی مدل سنجش قدرت ملی کشورها، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس
4. حافظ نیا محمدرضا، زرقانی سید هادی، احمدی پور زهرا، رکن الدین افتخاری عبدالرضا (1385). طراحی مدل سنجش قدرت ملی کشورها، فصلنامه ژئوپلیتیک، 2(2).
5. حافظ نیا محمدرضا (1394). مختصات نظام و ساختار علمی نظریه خیز و نقد ساختار علمی کشور، جزوه درسی، دانشگاه تربیت مدرس: تهران
6. حافظ‌نیا محمدرضا، احمدی پور، زهرا، بدیعی مرجان (1381). تحلیل مبانی جغرافیایی قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ۱۳۸۱; ۱ (۱) :۴۷-۶۷
7. حافظ‌نیا محمدرضا (1376). ژئوپلیتیک جزوه درسی، دانشگاه تربیت مدرس: تهران
8. خراباتی، علی (1387). اسلام سیاسی و جهانی‌شدن، فصلنامه مطالعات راهبردی، 14(1387)، 83
9. زرقانی سید هادی (1389)، نقد و تحلیل مد ل های سنجش قدرت ملی، فصلنامه ژئوپلیتیک، 6(1).
10. زرقانی، هادی (1393). سنجش و رتبه‌بندی قدرت ملی کشورها در جهان اسلام. جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام, 1(2), 1-26.
11. مصباح یزدی، محمدتقی (1367). آموزش فرهنگی، قم: مؤسسه آموزش و پژوهش امام‌خمینی.
12. معاونت علمی و فنّاوری ریاست جمهوری (1396). پایگاه اینترنتی معاونت علمی و فناوری
13. هدایتی، محمد، احمدوند، علی ، حاتمی، حسین (1392). جایگاه علم و فناوری در قدرت جهان اسلام با تاکید بر جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه آفاق امنیت, 6(18).
14. Astakhova, E. V., Reshetnyak, E. I., & Ilchenko, V. V. (2019, June). The analysis of trends and the assessment of the worldwide high-tech production development. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 272, No. 3, p. 032218). IOP Publishing. [DOI:10.1088/1755-1315/272/3/032218]
15. Ashtarian, K. (2015) Iran. In: UNESCO Science Report: towards 2030. S. Schneegans and D. Eröcal (eds). UNESCO Publishing: Paris. ISBN: 978-2-3-100129-1
16. Broughel, J., & Thierer, A. D. (2019). Technological innovation and economic growth: A brief report on the evidence. Mercatus Research Paper.
https://doi.org/10.2139/ssrn.3347294 [DOI:10.2139/ssrn.3346495]
17. Cozzens, S. E., Bobb, K., & Bortagaray, I. (2002). Evaluating the distributional consequences of science and technology policies and programs. Research Evaluation, 11(2), 101-107. [DOI:10.3152/147154402781776899]
18. Checchi, D., Malgarini, M., & Sarlo, S. (2019). Do performance‐based research funding systems affect research production and impact?. Higher Education Quarterly, 73(1), 45-69. [DOI:10.1111/hequ.12185]
19. Comments by Vice President for Science and Technology of Iran, during his visit to the United Nations in New York, September 25, 2014.
20. Center for Innovation and Technology Cooperation, A Summary of Selected Technological Achievements in the Islamic Republic of Iran, Tehran, 2012.
21. Diebolt, C., & Hippe, R. (2019). The long-run impact of human capital on innovation and economic development in the regions of Europe. Applied Economics, 51(5), 542-563. [DOI:10.1080/00036846.2018.1495820]
22. Epstein, J. (2006). The great engine that couldn't: Science, mistaken identifications, and the limits of cross-examination. Stetson L. Rev., 36, 727.
23. Ezrahi, Y. (1990). The descent of Icarus: Science and the transformation of contemporary democracy. Cambridge, MA: Harvard University Press.
24. Ezrahi, Y. (1990). The descent of Icarus: Science and the transformation of contemporary democracy. Cambridge, MA: Harvard University Press.
25. Reshetnyak, O. (2020). Modeling rating of scientific and technological development of the countries. Innovative technologies and scientific solutions for industries, (1 (11)), 80-89. [DOI:10.30837/2522-9818.2020.11.080]
26. Jones, C. I. (2016). The facts of economic growth. In Handbook of macroeconomics (Vol. 2, pp. 3-69). Elsevier. [DOI:10.1016/bs.hesmac.2016.03.002]
27. Guzzini, S. (2017). Power and cause. Journal of International Relations and Development, 20, 737-759. [DOI:10.1057/s41268-016-0002-z]
28. Ghazinoori, Seyed Soroush, Alizadeh, Parisa, Ghazinoori, Seyes Masoud, AzadeganMehr, Mandana, Kheradmandnia, Soheila (2012). Providing an estimation of Iran R&D expenditures and its share out of GDP, Research report submitted to national research institute for science policy, Tehran, Iran.
29. Haas, P. M. (2015). Epistemic communities, constructivism, and international environmental politics. Routledge. [DOI:10.4324/9781315717906]
30. Haas, P. M. (2023). Preserving the epistemic authority of science in world politics. In Professions and proficiency (pp. 135-155). Cham: Springer International Publishing. [DOI:10.1007/978-3-031-24910-5_7]
31. Heshmati, A., & Dibaji, S. M. (2019). Science, technology, and innovation status in Iran: main challenges. Science, Technology and Society, 24(3), 545-578. [DOI:10.1177/0971721819873192]
32. Institute for Research & Planning in Higher Education (IRPHE) (2015). Report prepared by group of Statistical Researchand Information Technology on higher education statistics. Tehran.
33. Institute for Research & Planning in Higher Education (IRPHE) (2016). Statistics of Higher Education in Iran: A brief,2014−2015, Institute for Research & Planning in Higher Education, Tehran
34. Komkov, N. I. (2017). Scientific and technological development: Limitations and opportunities. Studies on Russian Economic Development, 28, 472-479. [DOI:10.1134/S1075700717050094]
35. Kyzym, M., Khaustova, V., Reshetnуak, O., Timohova, G., & Sakhnenko, O. (2019). Research Study of the Problems of Human Resourcing of the Scientific and Innovation Entrepreneurship. International Journal of Recent Technology and Engineering, 8(3C), 213-218. [DOI:10.35940/ijrte.C1036.1183C19]
36. Korzhavykh, E. A. (2012). Scientometric assessment of the progress of innovative pharmacy in Russia. Russian Journal of General Chemistry, 82(3), 527-534. [DOI:10.1134/S1070363212030310]
37. Nikzad, M. (2012). Foreigners' point of view towards collaboration with Iranian authors. Webology, 9(2), 41-50.
38. National Report on Higher Education, Iran (2011-2012), Institute of Planning in Higher Education, Tehran, 2013, p. 2
39. National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. 2017. U.S.-Iran Engagement in Science, Engineering, and Health (2010-2016): A Resilient Program but an Uncertain Future. Washington, DC: The National Academies Press.
https://doi.org/10.17226/24861 [DOI:10.17226/24861.]
40. Nichols, M. D., & Petzold, A. M. (2021). A crisis of authority in scientific discourse. Cultural Studies of Science Education, 16(2), 643-650. [DOI:10.1007/s11422-020-09989-1] [PMID] []
41. Paya, A., & Shoraka, H. R. B. (2010). Futures studies in Iran: Learning through trial and error. Futures, 42(5), 484-495. [DOI:10.1016/j.futures.2009.11.033]
42. Rosenbloom, J. L., Ginther, D. K., Juhl, T., & Heppert, J. A. (2015). The effects of research & development funding on scientific productivity: Academic chemistry, 1990-2009. PloS one, 10(9), e0138176. [DOI:10.1371/journal.pone.0138176] [PMID] []
43. Siyanbola, W., Adeyeye, A., Olaopa, O., & Hassan, O. (2016). Science, technology and innovation indicators in policy-making: the Nigerian experience. Palgrave Communications, 2(1), 1-9. [DOI:10.1057/palcomms.2016.15]
44. World Bank, W. D. I. (2019). World Development Indicators", Retrieved 2018, from The World Bank HYPERLINK, available at: http://ddp-ext.worldbank.org/
45. Stokes, D. E. (2011). Pasteur's quadrant: Basic science and technological innovation. Brookings Institution Press.
46. Sarkar, S., & Beitollahi, A. (2009). An overview on nanotechnology activities in Iran. Iranian J Publ Health, 38(Suppl 1), 65-68.
47. Sarkissian, A. (2008). Intellectual property rights for developing countries: Lessons from Iran. Technovation, 28(11), 786-798. [DOI:10.1016/j.technovation.2008.04.001]
48. Uzunidis, D., & Boutillier, S. (2012). Globalization of R&D and network innovation: what do we learn from the evolutionist theory?. Journal of Innovation Economics, (2), 23-52. [DOI:10.3917/jie.010.0023]
49. Wang, L., & Li, Z. (2018). Knowledge transfer from science to technology-The case of nano medical device technologies. Frontiers in Research Metrics and Analytics, 3, 11. [DOI:10.3389/frma.2018.00011]
50. Weingart, P. (2005). Impact of bibliometrics upon the science system: Inadvertent consequences?. Scientometrics, 62, 117-131. [DOI:10.1007/s11192-005-0007-7]
51. Zürn, M. (2018). A theory of global governance: Authority, legitimacy, and contestation. Oxford University Press. [DOI:10.1093/oso/9780198819974.001.0001] [PMID] []
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
This work is licensed under a Creative Commons — Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0)