دوره 25، شماره 78 - ( 7-1404 )
جلد 25 شماره 78 صفحات 0دوره0فصل__Se |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Zarei S, Alijani B, Hejazizadeh Z, Mohammadi B. (2025). The study of synoptic-dynamic patterns and trends of snow cover changes in the northeast of Iran. jgs. 25(78), doi:10.61186/jgs.25.78.14
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4279-fa.html
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4279-fa.html
زارعی شریفه، علیجانی بهلول، حجازی زاده زهرا، محمدی بختیار. مطالعه الگوهای همدیدی-دینامیکی و روند تغییرات پوشش برف فراگیر در شمال شرق ایران تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی 1404; 25 (78) 10.61186/jgs.25.78.14
شریفه زارعی1 
، بهلول علیجانی* 2، زهرا حجازی زاده3 ، بختیار محمدی4
، بهلول علیجانی* 2، زهرا حجازی زاده3 ، بختیار محمدی4
1- دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران،
2- استاد اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران ،bralijani@gmail.com
3- استاد اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران،
4- دانشیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران،
2- استاد اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران ،
3- استاد اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران،
4- دانشیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران،
چکیده: (3031 مشاهده)
در این پژوهش مهمترین الگوهای همدیدی موجد بارش برف فراگیر در شمال شرق ایران مورد بررسی قرار‌گرفته است. برای این منظور دادههای کد هوای حاضر و عمق برف ایستگاه‌های سینوپتیک شمال شرق کشور طی دوره آماری 1371-1400، برای ماههای مهر تا اسفند، از سازمان هواشناسی‌کشور دریافت شد. جهت بررسی بارشهای برف فراگیر، روزهایی که بیش از 70 درصد منطقه مورد مطالعه هم زمان شاهد ریزش برف بود، به عنوان یک روز فراگیر استخراج شدند. به منظور انجام تحلیلهای همدیدی-دینامیکی در مورد بارشهای برف فراگیر در شمال شرقی ایران، از روش طبقهبندی با استفاده از تحلیل خوشهای استفاده شد و نقشههای روزهای نماینده از جمله دمای جو، شار رطوبت، ارتفاع ژئوپتانسیل، تاوایی، جبههزایی، جت‌استریم، شاخص امگا و دادههای باد مداری و نصف‌النهاری ترسیم شد. تحلیل روند نیز با استفاده آزمون من-کندال انجام شد. نتایج نشان داد‌که 3 الگوی پرفشار سیبری و مرکز اروپا_کمفشار شرق ایران، پرفشار غرب ایران_کم فشار سودان، پرفشار مرکز اروپا_کم فشار شرق ایران و افغانستان به بهترین نحو بارشهای برف فراگیر در منطقه مورد مطالعه را توجیه مینمایند. در تمامی الگوها در تراز میانی جو شدت یافتن جریانهای نصف‌النهاری بادهای‌غربی همراه با تشکیل مراکز پرفشار و کمفشار موجب ایجاد بلاکینگ در مسیر جریانات غربی شده و شرایط را برای صعود هوا فراهم کرده است. تمرکز میدان امگای منفی و فرارفت تاوایی نسبی مثبت به همراه قرار گرفتن منطقه شمال شرق ایران در نیمه چپ خروجی رودباد جنب‌حاره، موجب ناپایداری های شدید و بارش برف فراگیر در منطقه شده است. همچنین نتایج نشان داد که علیرغـم عـدم وجـود رونـد در تعداد روزهای فراگیر برف در شمال شرق ایران، تعداد روزهای برف فراگیر در طول زمان روندی کاهشی داشته است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اب و هواشناسی
فهرست منابع
1. دوستان، رضا (1399)، الگوهای جوی بارشهای شدید و فراگیر خراسان جنوبی، مجلّه جغرافیا و توسعه ناحیه ای، سال هجدهم، شماره ۱، شماره پیاپی ۳۴: ۱۹۹-۲۲۳. doi: 10.22067/geography.v18i1.84509
2. شرافت، مهدی، و فتح نیا، امان اله. (1398). پایش تغییرات فضایی-زمانی سطوح برفی زاگرس با استفاده از تصاویر NOAA-AVHRR. برنامه ریزی و آمایش فضا (مدرس علوم انسانی)، 23(2 )، 173-194. SID. https://sid.ir/paper/381073/fa
3. عزیزی، قاسم، رحیمی، مجتبی، محمدی، حسین و خوش اخلاق، فرامرز. (1396). تغییرات زمانی- مکانی پوشش برف دامنه‌های جنوبی البرز مرکزی. پژوهش های جغرافیای طبیعی، 49(3)، 381-393. doi: 10.22059/jphgr.2017.217393.1006943
4. علیجانی، بهلول (۱۳۹۶)، آب و هوای ایران. چاپ چهاردهم. تهران: انتشارات سمت.
5. فتاحی، ابراهیم، و مقیمی، شوکت. (1398). اثر تغییرات اقلیمی بر روند برف شمال غرب ایران. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی (علوم جغرافیایی)، 19(54 )، 47-63. SID. https://sid.ir/paper/399630/fa
6. فلاحتی فاطمه، علیجانی بهلول، سلیقه محمد. (۱۳۹۶). بررسی تغییرات سطح پوشش برف در دهه های آینده با رویکرد مدیریت منابع آب (مطالعه موردی : حوضه آبخیز منتهی به سد امیرکبیر). فصلنامه علمی پژوهشی امداد و نجات. ۱۳۹۶; ۹ (۳) :۶۸-۷۹ URL: http://jorar.ir/article-1-476-fa.html
7. فهیمی نژاد، الهام، حجازی زاده، زهرا، علیجانی، بهلول، و ضیاییان، پرویز. (1391). تحلیل سینوپتیکی و فضایی توفان برف استان گیلان (فوریه 2005). جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 10(19)، 281-302. SID. https://sid.ir/paper/99006/fa
8. کیخسروی کیانی، محمد صادق و مسعودیان، سید ابوالفضل. (1395). شناسایی وردش‌های مکانی روزهای برفپوشان در ایران زمین به کمک دادههای دورسنجی. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 5(1)، 69-86. doi: 10.22067/geo.v5i1.49715
9. میرموسوی، سیدحسین، و صبور، لیلا. (1393). پایش تغییرات پوشش برف با استفاده از تصاویر سنجنده مودیس در منطقه شمال غرب ایران. جغرافیا و توسعه، 12(35)، 181-199. SID. https://sid.ir/paper/77373/fa
10. Bai. L، Shi. C، Shi. Q، Li. L، Wu. J، Yang. Y،Sun. S، Zhang. F، Meng. J، (2019)، Change in the spatiotemporal pattern of snowfall during the cold season under climate change in a snow-dominated region of China، International Journal of ClimatologyVolume 39، Issue 15: 5702-5719. [DOI:10.1002/joc.6182]
11. Beniston M. (2006). Mountain weather and climate: A general overview and a focus on climatic change in the Alps. Hydrobiologia 562: 3-16. [DOI:10.1007/s10750-005-1802-0]
12. Beniston M، Farinotti D، Stoffel M، Andreassen LM، Coppola E، Eckert N، Fantini A، Giacona F، Hauck C، Huss M، Huwald H. (2018). The European mountain cryosphere: a review of its current state، trends، and future challenges. Cryosphere 12:759-794. [DOI:10.5194/tc-12-759-2018]
13. Birsan. M.V، Dumitrescu. A (2013)، Snow variability in Romania in connection to large-scale atmospheric circulation، International Journal of ClimatologyVolume 34، Issue 1: 134-144. [DOI:10.1002/joc.3671]
14. Brown. I. (2019). Snow cover duration and extent for Great Britain in a changing climate: Altitudinal variations and synoptic-scale influences، International Journal of ClimatologyVolume 39، Issue 12: 4611- 4626 [DOI:10.1002/joc.6090]
15. Clark. C. A، Ganesh. B. B، Elless. T. J، Lyza. A. W، Koning. D. M، Carne. A. R، Boney. H. A، Sink. A. M، Barrick. J. M، (2018)، Spatio-temporal November and March snowfall trends in the Lake Michigan region، International Journal of ClimatologyVolume 38، Issue 8: 3250-3263. [DOI:10.1002/joc.5498]
16. Cohen J. (1994). Snow cover and climate. Weather 49:150-156. [DOI:10.1002/j.1477-8696.1994.tb05997.x]
17. Diffenbaugh NS، Scherer M، Ashfaq M. (2013). Response of snow-dependent hydrologic extremes to continued global warming. Nature Climate Change 3: 379-384. [DOI:10.1038/nclimate1732] [PMID] []
18. Dyer. J. L، Mote. T. L. (2007)، Trends in snow ablation over North America، International Journal of ClimatologyVolume 27، Issue 6: 739-748. [DOI:10.1002/joc.1426]
19. Fontrodona Bach A، van der Schrier G، Melsen LA، Klein Tank AMG، Teuling AJ. (2018). Widespread and accelerated decrease of observed mean and extreme snow depth over Europe. Geophysical Research Letters 45: 312-319. [DOI:10.1029/2018GL079799]
20. Hall A. Endfield G. (2016). "Snow scenes": Exploring the role of memory and place in commemorating extreme winters. Weather Climate and Society 8:5-19. [DOI:10.1175/WCAS-D-15-0028.1]
21. Harrison SJ، Winterbottom SJ، Johnson RC. (2001). A preliminary assessment of the socio-economic and environmental impacts of recent changes in winter snow cover in Scotland، Scottish Geographical Journal 117: 297-312. [DOI:10.1080/00369220118737130]
22. Huang، X.، Deng، J.، Ma، X.، Wang، Y.، Feng، Q.، Hao، X.، Liang، T.، (2016). Spatiotemporal dynamics of snow cover based on multi-source remote sensing data in China. Cryosphere 10 (5)، 2453-2463.
https://doi.org/10.5194/tc-10-2453-2016 [DOI:10.5194/tc-10-2453-2016.]
23. Jin. X، Ke. C.Q، Xu. Y.Y، Li. X.C. (2015). Spatial and temporal variations of snow cover in the Loess Plateau، China، International Journal of ClimatologyVolume 35، Issue 8: 4611-4626. [DOI:10.1002/joc.4086]
24. Jones CA، Davies SJ and Macdonald N (2012) Examining the social consequences of extreme weather: the outcomes of the 1946/1947 winter in upland Wales، UK. Climatic Change 113: 35-53. [DOI:10.1007/s10584-012-0413-9]
25. Kay AL. (2016). A review of snow in Britain: the historical picture and future projections. Progress in Physical Geography، 40: 676-698. [DOI:10.1177/0309133316650617]
26. Li .W، Qiu. B، Guo. W، Zhu1. Zh، Hsu. P. C. (2020)، Intraseasonal variability of Tibetan Plateau snow cover، International Journal of Climatology، 40، 3451-3466. [DOI:10.1002/joc.6407]
27. López.M. J . I، Soubeyroux. J. M، Gascoin.S، Alonso.G.E، Durán.G. N، Lafaysse. M، Vernay. M، Carmagnola. C، Morin. S. (2020). Long-term trends (1958-2017) in snow cover duration and depth in the Pyrenees. International Journal of ClimatologyVolume 40، Issue 14: 6122-6136. [DOI:10.1002/joc.6571]
28. Luomaranta. A، Aalto. J، Jylhä. K. (2019)، Snow cover trends in Finland over 1961-2014 based on gridded snow depth observations، International Journal of Climatology; 39:3147-3159. [DOI:10.1002/joc.6007]
29. Mudryk. L، Otín. S. M، Krinner. G، Ménégoz. M، Derksen. C، Vuilmet. B. C، Brady. M، Essery. R، (2020)، Historical Northern Hemisphere snow cover trends and projected changes in the CMIP-6 multi-model ensemble.The Cryosphere. Volume 14، issue 7: 2495-2514. [DOI:10.5194/tc-14-2495-2020]
30. Pomeroy JW، E Brun. (2001). Physical properties of snow. Snow Ecology، In: Jones HG، Pomeroy JW، Walker DA، Hoham RW. (eds) Snow Ecology. Cambridge University Press. pp45-126.
31. Ren، Y.، Lü، Y.، Comber، A.، Fu، B.، Harris، P.، Wu، L.، (2019). Spatially explicit simulation of land use/land cover changes: current coverage and future prospects. Earth Sci. Rev. 190، 398-415. [DOI:10.1016/j.earscirev.2019.01.001]
32. Sauter. T، Weitzenkamp. B، Schneider. C، (2010)، Spatio-temporal prediction of snow cover in the Black Forest mountain range using remote sensing and a recurrent neural network، International Journal of ClimatologyVolume 30، Issue 15: 2330-2341. [DOI:10.1002/joc.2043]
33. Schlochtern MPM zu، Rixen C، Wipf S، Cornelissen JH. (2014). Management، winter climate and plant-soil feedbacks on ski slopes: a synthesis. Ecological Research 29: 583-592. [DOI:10.1007/s11284-014-1141-6]
34. Sönmez. I، Tekeli. A. E، Erdi. E، (2013)، Snow cover trend analysis using Interactive Multisensor Snow and Ice Mapping System data over Turkey، International Journal of ClimatologyVolume 34، Issue 7: 2349-2361. [DOI:10.1002/joc.3843]
35. Yang، M.، Wang، X.، Pang، G.، Wan، G.، Liu، Z.، (2019). The Tibetan Plateau cryosphere: Observations and model simulations for current status and recent changes. Earth Sci.Rev. 190، 353-369. [DOI:10.1016/j.earscirev.2018.12.018]
36. Youa. Q، Wub. T، Shenb. L، Pepinc. N، Zhangd. L، Jiangd. Z، Wua. Z، Kange. S، Agha. K. A. (2020)، Review of snow cover variation over the Tibetan Plateau and its influence on the broad climate system، Earth-Science Reviews، Volume 201، 1-13. [DOI:10.1016/j.earscirev.2019.103043]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
This work is licensed under a Creative Commons — Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0)