دوره 26، شماره 80 - ( 1-1405 )
جلد 26 شماره 80 صفحات 0دوره0فصل__Se |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
mahmoodpour I, hataminejad H, Farhoodi R, Tavakolinia J. (2026). Identification and analysis of key factors affecting urban livability with an emphasis on the studied environment: District 11 of Tehran Metropolis. jgs. 26(80),
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4197-fa.html
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4197-fa.html
محمودپور ایرج، حاتمی نژاد حسین، فرهودی رحمت اله، توکلی نیا جمیله.(1405). شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی مؤثر بر زیست پذیری شهری با تأکید بر محیط-زیست موردکاوی: منطقه 11 کلانشهر تهران تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی 26 (80)
1- دانشگاه تهران، iraj_mahmoodpour1@yahoo.com
2- دانشگاه تهران، hataminejad@ut.ac.ir ،hataminejad@ut.ac.ir
3- دانشگاه تهران، rfarhudi@ut.ac.ir
4- دانشگاه تهران، jaytavakoli@yahoo.com
2- دانشگاه تهران، hataminejad@ut.ac.ir ،
3- دانشگاه تهران، rfarhudi@ut.ac.ir
4- دانشگاه تهران، jaytavakoli@yahoo.com
چکیده: (6809 مشاهده)
زیست پذیری مفهومی پیچیده و چندبُعدی دارد و تضمینکننده عملکرد اکوسیستم از کوچکترین واحد جغرافیایی تا سطح کره زمین یا بهعبارتیدیگر از سطوح محلی تا سطوح جهانی است و الگوهای آن از یک منطقه به منطقه دیگر کاملاً متفاوت است. در این راستا، در سه دهه گذشته، علاوه بر اﺛـﺮات ﻣﺨـﺮب اﻧﺴﺎﻧﻲ، کاربرد منابع و صنایع مضر، آﻟﻮدﮔﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﺟﻮی، ﻧـﺎزک ﺷـﺪن ﻻﻳـﻪ ازن، ﺗﺸـﺪﻳﺪ ﭘﺪﻳﺪه گلخانهای و اﺛﺮات ﻣﺘﻌﺪد ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ پدیدهها، در شهر تهران و منطقه 11، موجب آلودگیهای متنوع زیستمحیطی و ﺗﺨﺮﻳـﺐ ﻣﻨـﺎﺑﻊ و ﻛـﺎﻫﺶ ﻓﻀﺎﻫﺎی ﻃﺒﻴﻌﻲ شده است که ﻧﻴﺎز ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑـﻪ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺘﻲ ﺳﺎﻟﻢ را افزایش داده است. بدین منظور در این پژوهش سعی گردیده است که بهصورت سیستمی و نظاممند پیشرانهای کلیدی مؤثر بر زیست پذیری با تأکید بر شاخصهای زیستمحیطی در منطقه 11 کلانشهر تهران شناسایی و تحلیل شوند. در این پژوهش ابتدا با تکنیک پویش محیطی و دلفی، 57 عامل اولیه در یازده حوزه مختلف استخراجشده و سپس با استفاده از روش دلفی مدیران، ماتریس اثرات متقاطع مؤلفهها تشکیل گردیده است. در مرحله بعدی از طریق نرمافزار میکمک نسبت به تحلیل ماتریس اقدام شده است. نتایج حاصل از پراکندگی متغیرها در محور تأثیرگذاری و تأثیرپذیری عوامل در نرمافزار میکمک، حاکی از ناپایداری سیستم در محدوده موردمطالعه است و بر همین اساس پنج دسته متغیر مورد شناسایی قرار گرفت. درنهایت با توجه به امتیاز بالای اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم عوامل، هفت عامل اصلی بهعنوان عوامل کلیدی در زمینه زیست پذیری با تأکید بر شاخصهای زیستمحیطی منطقه مورد شناسایی قرار گرفتند. از بین پیشرانهای موردبررسی نیز، متغیرهای وضعیت حملونقل عمومی (سرعت، دقت، اطمینان، ایمنی، امنیت، راحتی، صرفه اقتصادی) و دسترسی عموم به فضای سبز بیشترین تأثیر را بر زیستپذیری در محدوده موردمطالعه داشتند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
فهرست منابع
1. اشنویی نوش آبادی، امیر؛ محمدابراهیمی، مهشید. (1400). تعیین پیشرانهای کلیدی مؤثر بر زیست پذیری شهری با رویکرد آیندهپژوهی (مطالعه موردی: شهر کاشان)، جغرافیا و برنامهریزی شهری، 25(76): 41-27.
2. بندرآباد، علیرضا. (1399). تحلیل تطبیقی تأثیر شکل شهر بر مؤلفههای محیطی زیستپذیری در مناطق منتخب شهر تهران، معماری و شهرسازی پایدار، 8(1)، 163-151.
3. پورمحمدی، محمدرضا؛ محمودزاده، حسن؛ پایدار؛ مجید. (1401). سنجش میزان زیست پذیری شهری با تاکید بر رویکرد پیاده مداری(منطقه 2 کلانشهر تبریز)، نشریه برنامهریزی شهری و توسعه منطقهای، 1(2): 51-67.
4. پیری، فاطمه؛ ملکی، سعید؛ عابدی، زهرا. (1400). شناسایی عوامل مؤثر بر زیست پذیری شهری با رویکرد مدلسازی ساختاری – تفسیری ISM (نمونه موردی: شهر ایلام)، جغرافیا و توسعه ناحیهای، 19(1): 87- 53.
5. حقیقت نایینی، غلامرضا؛ ربیعی فر، ولی اله. (1394). بررسی تطبیقی چالشهای زیستمحیطی در مناطق مرکزی، میانی و پیرامونی شهرها (مطالعه موردی: مناطق دو، یازده و بیستودو تهران)، نشریه محیط-شناسی، 1(73): 256-233.
6. حیدری، محمدتقی؛ انبارلو، علیرضا؛ رحمانی، مریم؛ طهماسبی مقدم، حسین. (1399). پایش زیست پذیری اجتماعی در مناطق فرسوده شهر با رویکرد آیندهپژوهی مطالعه موردی بافت فرسوده بخش مرکزی شهر زنجان، جغرافیا و برنامهریزی، 24 (73): 155-121.
7. زیاری، کرامت اله؛ اجزاء شکوهی، محمد؛ خادمی، امیرحسین. (1397). کاهش آلودگیهای زیستمحیطی منطقه 14 تهران با رویکرد برنامهریزی شهری بیوفیلیک، فصلنامه جغرافیا و توسعه فضای شهری، 5(1): 19-1.
8. ساسان پور، فرزانه؛ موحد، علی؛ لطیفی، امید. (1396). تحلیل قابلیت زیست پذیری در مناطق کلان شهر اهواز، فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 4(14): 141-161.
9. علینقی پور، مریم؛ پوررمضان، عیسی؛ مولایی هشتچین، نصرالله. (1401). زیست پذیری اقتصادی سکونتگاه های روستایی پیرامون کلانشهر رشت، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 11(1): 67-86.
10. فیروزبخت، علی؛ پرهیزگار، اکبر؛ ربیعی فر، ولی اله. (1391). راهبردهای ساختار زیستمحیطی شهر با رویکرد توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر کرج)، مجله پژوهشهای جغرافیای انسانی، 1(80): 239-213.
11. محلوجی، مهرداد؛ خادم الحسینی، احمد؛ صابری، حمید؛ قائدرحمتی، صفر. (1400). ارزیابی عوامل مؤثر بر زیست پذیری شهری در سکونتگاههای غیررسمی، مطالعه منطقه 14 شهر اصفهان، جغرافیا و مطالعات محیطی، 10(40): 20-7.
12. مشکینی، ابوالفضل؛ رستم میدان، اصغر؛ احدنژاد، محسن؛ محمودزاده، حسن. (1400). تبیین الگوی اکوشهری زیست پذیرکلانشهر تبریز با مدل فازی، فصلنامه پژوهشهای بومشناسی شهری، 12(23): 85-104.
13. ملکی، سعید؛ سعیدی، جعفر. (1395). بررسی ابعاد زیستمحیطی و جایگاه محیطزیست شهری در برنامههای توسعه ایران، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، 7(27): 89-69.
14. نجفی، مهرداد؛ رشادت جو، حمیده؛ استعلاجی، علیرضا. (1400). آیندهپژوهی زیست پذیری شهری با تأکید بر مؤلفههای کالبدی – محیطی، مطالعه موردی، شهر زنجان، مجله علمی پژوهشی آیندهپژوهی مدیریت، انتشار آنلاین، 1400.
15. Alavi, S. Meshkini, A. Ahmadi, H. Zamani, A., (2019), Spatial Analysis of Physical Poverty of Urban Housing (Case Study: District 17 of Tehran), Asian Journal of Water, Environment and Pollution, 16(3): 115-123.
16. Alijani, S. Pourahmad, A. Hatami Nejad, H. Ziari, K. Sodoudi, S., (2020), A new approach of urban livability in Tehran: Thermal comfort as a primitive indicator. Case study, district 22, Urban Climate, Volume 33, September 2020.
17. Cobbinah, M.O. Erdiaw-Kwasie, Amoateng, P., (2015), Rethinking sustainable development within the framework of poverty and urbanisation in developing countries, Environmental Development, Volume 13, 18-32.
18. Coelho, D. & Ruth, M., (2007), Seeking a unified urban systems theory, WIT Transactions on Ecology and the Environment 93: 179–188.
19. Garha, N. S. & Azevedo, A. B., (2021), Population and Housing (Mis)match in Lisbon, 1981-2018. A Challenge for an Aging Society, social sciences, 10(3): 102.
20. Ghaedrahmati, S and Zarghamfard, M., (2020), Housing policy and demographic changes: the case of Iran, International Journal of Housing Markets and Analysis, 1(14): 1-13.
21. Godet. M., (2008), Strategic Foresight, Lipsor Working Paper, France, Paris.
22. Gordon, A., (2009), Future Savvy, American Management Association Press, New York.
23. Herrman, T. & Lewis R., (2017), SPATIAL URBAN METABOLISM FOR LIVABLE CITY, Blueprints for Sustainable Infrastructure Conference. 9-128.
24. Jacobs, A. & Appleyard, D., (2018), Toward an urban design manifesto, Journal of the American Planning Association, 53(1): 112–120.
25. Landeta, J., (2006), Current validity of the Delphi method in social sciences, Technological Forecasting and Social Change, 5(73): 467-482.
26. Li, X. Yang, H. Jia, J. Shen, Y. Liu, J., (2021), Index system of sustainable rural development based on the concept of ecological livability, Environmental Impact Assessment Review, Volume 86, January 2021.
27. Liang, L. Deng, X. Wang, P. Wang, Z. Wang, L, (2020), Assessment of the impact of climate change on cities livability in China, Science of The Total Environment Volume 726.
28. Luo, Y. S., Salman, M., Lu, Z. N., (2021), Heterogeneous impacts of environmental regulations and foreign direct investment on green innovation across different regions in China, Science of The Total Environment, 759(2), 143744.
29. Mouratidis, K., (2020), Commute satisfaction, neighborhood satisfaction, and housing satisfaction as predictors of subjective well-being and indicators of urban livability, Travel Behaviour and Society, Volume 21: 265–278.
30. Peng, X., (2020), Strategic interaction of environmental regulation and green productivity growth in China: Green innovation or pollution refuge? Science of The Total Environment, Volume 732.
31. Powell, C., (2003), The Delphi technique: myths and realities, J Adv Nurs, 4(41): 376-382.
32. Shi, C. Guo, N. Zeng, L. Wu, F., (2022), How climate change is going to affect urban livability in China, Climate Services, Volume 26, April 2022.
33. Sofeska, E., (2017), Understanding the livability in a city through smart solutions and urban planning toward developing sustainable livable future of the City of Skopje, Procedia Environ. Sci., Volume 37: 442-453.
34. Storper, M., (2010.), Why do regions develop and change? The challenge for geography and economics, Journal of Economic Geography, 1(11): 333–346. Waste, S. & Badham M., (2008), A strategic framework for creating livable new communities: Final report, Victorian Growth Areas Authority: Melbourne, Victoria:1-30.
35. UN-Habitat (2022). World Cities Report 2022, Envisaging the Future of Cities
36. Xiao, Y. Li, Y. Tang, X. Huang, H. Wang, R., (2022), Assessing spatial–temporal evolution and key factors of urban livability in arid zone: The case study of the Loess Plateau, China, Ecological Indicators, Volume 140, July 2022.
37. Xue, Q., Yang, X., Wu, F., (2021), A two-stage system analysis of real and pseudo urban human settlements in China, Journal of Cleaner Production 293(6):126272.
38. Zhan, D.S., Kwan, M.P., Zhang, W.Z., Fan, J., Yu, J.H., Dang, Y.X., (2018), Assessment and determinants of satisfaction with urban livability in China Cities, Volume 79: 92-101.
39. Alinqipour, M., Pourramzan, I., Moulai Hashtchin, N., (2022). Economic viability of rural settlements around Rasht metropolis, Space Economy and Rural Development Quarterly, 11(1): 67-86. (In Persian)
40. Ashnoi Noushabadi, A., Mohammad Ebrahimi, M., (2021). Determining key drivers effective on urban livability with a future research approach (case study: Kashan city), Geography and Urban Planning, 25(76): 27-41. (In Persian)
41. Bandarabad, A., (2020), Comparative analysis of the effect of city form on environmental components of livability in selected areas of Tehran, Architecture and Sustainable Urban Development, 8(1), 151-163. (In Persian)
42. Firouzbakht, a., Parhizgar, A., Rabiei Far, V., (2012). Strategies of the environmental structure of the city with the approach of sustainable urban development (case study: Karaj city), Human Geography Research Journal, 1(80): 213-239. (In Persian)
43. Haghighat Naieni, G., Rabiei Far, V., (2015). A comparative study of environmental challenges in the central, middle and peripheral areas of cities (case study: two, eleven and twenty-two districts of Tehran), Journal of Environmental Science, 1(73): 256-233. (In Persian)
44. Heydari, Mohammad, T., Anbarlu, A., Rahmani, M., Tahmasabi Moghadam, H. (2020). Monitoring of social livability in worn-out areas of the city with a future research approach, a case study of worn-out tissue in the central part of Zanjan city, Geography and Planning, 24 (73): 121-155. (In Persian)
45. Mahluji, m., Khadim al-Hosseini, A., Saberi, H., Qaid Rahmati, S. (2021), Evaluation of factors affecting urban livability in informal settlements, study of the 14th region of Isfahan city, Geography and Environmental Studies, 10(40): 7-20. (In Persian)
46. Maleki, S., Saidi, J., (2016), Investigating environmental dimensions and the position of urban environment in Iran's development plans, Quarterly Journal of Urban Management Studies, 7(27): 69-89. (In Persian)
47. Meshkini, A., Rostam Maidan, A., Ahdanjad, M., Mahmoudzadeh, H., (2021). Explaining the livable eco-city pattern of Tabriz metropolis with fuzzy model, Urban Ecology Research Quarterly, 12(23): 85-104.
48. Najafi, M., Rashad Jo, J, H., Estelaji, A., (2021), Futuristic study of urban livability with an emphasis on physical-environmental components, case study, Zanjan city, scientific research journal of future study of management, online publication, 1400. (In Persian)
49. Piri, F., Maleki, S., Abedi, Z., (2021), Identifying factors affecting urban livability with the ISM structural-interpretive modeling approach (case example: Ilam city), Geography and Regional Development, 19(1): 53-87. (In Persian)
50. Pourmohammadi, M.R., Mahmoudzadeh, H., Paydar, M., (2022), Measuring urban livability with an emphasis on pedestrian approach (Zone 2 of Tabriz metropolis), Journal of Urban Planning and Regional Development, 1(2): 51-67. (In Persian)
51. Sasanpour, F., Movahed, A., Latifi, O., (2017). Analysis of livability in metropolitan areas of Ahvaz, Quarterly Journal of Urban Structure and Function Studies, 4(14): 141-161. (In Persian)
52. Ziyari, k., azad Shokohi, m., Khademi, A., (2018), Reducing environmental pollution in the 14th district of Tehran with biophilic urban planning approach, Quarterly Journal of Geography and Urban Space Development, 5(1): 1-19. (In Persian)
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |