دوره 25، شماره 77 - ( 4-1404 ) جلد 25 شماره 77 صفحات 0دوره0فصل__Se | برگشت به فهرست نسخه ها

Jafarloo A, Ghofran M, Nazari S. Macro Issues of Urban and Rural Development and Land Area in the Horizon of Iran 1420 with Strategic Future Approach. jgs 2025; 25 (77)
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4138-fa.html

جعفرلو علی اکبر، غفران منیره، نظری سحر. مسائل کلان توسعه شهری و روستایی و آمایش سرزمین در افق ایران 1420 با رویکرد آینده پژوهی استراتژیک. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 1404; 25 (77)

URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4138-fa.html

مسائل کلان توسعه شهری و روستایی و آمایش سرزمین در افق ایران 1420 با رویکرد آینده پژوهی استراتژیک

علی اکبر جعفرلو^*

¹، منیره غفران²

، سحر نظری³

1- فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشته ی جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور بوئین زهرا؛ قزوین ، jafarlOO6659@Gmail.com
2- دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه سیستان و بلوچستان
3- کارشناس ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان، اصفهان، ایران.

چکیده: (5268 مشاهده)

با توجه به چالشهای اخیر مناطق شهری و روستایی کشور، در سالهای پیشرو، مناطق شهری و روستایی ایران با عدم قطعیتها و مسائل کلانی روبرو خواهند شد. آمایش سرزمین و رفع چالشهای مسائل کلان شهری و روستایی کشور در آینده نیازمند شناسایی این مسائل و برنامهریزی برای رفع و یا کاهش اثرت آن است. لذا در این پژوهش با استفاده از رویکرد آیندهپژوهی که دارای رویکردی کیفی- توصیفی است، به بررسی هدف تحقیق پرداخته شد. برای رسیدن به این هدف ابتدا با استفاده از ادبیات تحقیق و مطالعات کتابخانهای و همچنین به کمک نظرات 70 کارشناس در زمینههای مختلف تحصیلی، ابتدا مسائل کلان توسعه شهری و روستایی و آمایش سرزمین در افق ایران 1420 شناسایی شدند. در ادامه با روش تحلیل کیفی و نظر کارشناسان امر سناریوهای استراتژیک کشور برای رفع چالشهای آمایش کشور در افق 1420 ارائه شد. نتایج تحقیق نشان داد که آمایش کشور در افق ایران 1420 با اختلالات ناگهانی پیشبینی نشده و افزایش عدم اطمینان در کنار تغییرات دگرگون کننده اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، زیست محیطی، جمعیتی، ژئوپولتیک، تغییرات اقلیمی، فضای مجازی، افزایش نابرابریها و تهدیدهای پیشبینی شده و نشدهای روبرو خواهد بود. در این راستا 20 سناریوی آیندهنگر برای رفع مسائل کلان ارائه شده در پژوهش تدوین و طراحی شد که این سناریوها به منظور به چالش کشیدن مفروضات فعلی و طرح سوالات مهم برای آینده آمایش کشور ارائه و طراحی شدهاند. این سناریوها تعدادی ملاحظات استراتژیک را برای چگونگی آماده سازی آمایش کشور برای پاسخگویی به نیازهای در حال توسعه جامعه شهری و روستایی در افق آمایش کشور 1420 در مواجهه با آیندهای بسیار پویا و نامشخص نشان میدهد.

واژه‌های کلیدی: آمایش سرزمین، برنامه ریزی منطقه ای، توسعه شهری و روستایی، آینده پژوهی استراتژیک

نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: جغرافیا و برنامه ریزی شهری

فهرست منابع

1. حاجی‌نژاد، علی، دادفر، شیما، طولابی‌نژاد، مهرشاد، (1399). سنجش سطح توسعه روستاهای ایران با استفاده از شاخص‌های طبیعی کیفیت زندگی (PQLI)، جغرافیا (نشریه بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران)، 18(56)، 96- 119.

2. رکن‌الدین‌افتخاری، عبدالرضا، موسوی، سیدمحمد، پورطاهری، مهدی، فرج‌زاده اصل، منوچهر. (1393)، تحلیل نقش تنوع معیشتی در تاب‌آوری خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی (مطالعه موردی: مناطق در معرض خشکسالی استان اصفهان)، پژوهش‌های روستایی تهران، 5(3)، 636- 662.

3. سیف، علی‌اکبر، (1392)، روانشناسی پرورشی نوین، روانشناسی یادگیری و آموزش، تهران، نشر دوران.

4. طولابی‌نزاد، مهرشاد. (1397). تبیین محرومیت روستایی بر اساس شاخص‌های منطقه‌ای و ارتباط آن با پایداری محیطی (مطالعه موردی: شهرستان پلدختر). راسله دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی.

5. علی‌الحسابی، مهران، شیخ، ندا، (1399). تبیین چالش های پیش روی شهرهای آینده با بهره گیری از تجارب سینمای علمی تخیلی، نامه معماری و شهرسازی، 13(28): 51- 68.

6. عیدی، اسماء، کاظمیه، فاطمه، ظریفیان، شاپور. (1400). واکاوی عوامل موثر بر نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی (مطالعه موردی گندمکاران روستاهای شهرستان مراغه). دانش کشاورزی و تولید پایدار، 31(2)، 361- 375.

7. ولی زاده، ناصر، بیژنی، مسعود. (1395). کاربرد نظریه‌ نیازهای مازلو در تحلیل نگرش زیبایی‌‌شناسی محیط‌ زیستی روستاییان شهرستان میاندوآب. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 12(2)، 73-78.

8. Ahituv, A. and J. Zeira (2011), "Technical Progress and Early Retirement", Economic Journal, Vol. 121/551, pp. 171-193. [DOI:10.1111/j.1468-0297.2010.02392.x]

9. Aho, S. (2018), "Targeting of job-seeker services and the later employment of participants (in Finnish)", Publication of the government's analysis, assessment and research activities, No. 19/2018, Prime Minister's Office, Helsinki.

10. Andrews, D., G. Nicoletti and C. Timiliotis (2018), "Digital technology diffusion: A matter of capabilities, incentives or both?", OECD Economics Department Working Papers, No. 1476, OECD Publishing, Paris, https://dx.doi.org/10.1787/7c542c16-en. [DOI:10.1787/7c542c16-en] [PMID]

11. Castro, B. (2019), The shifting limits of drought adaptation in rural Colombia, Current Directions in Water Scarcity Research, 2: 77-86. [DOI:10.1016/B978-0-12-814820-4.00006-7]

12. Cheng, M. M., Humphreys, K. A., & Zhang, Y. Y. (2018). The interplay between strategic risk profiles and presentation format on managers' strategic judgments using the balanced scorecard. Accounting, Organizations and Society, 70, 92-105. [DOI:10.1016/j.aos.2018.05.009]

13. Cohen, J. (2021), "How soon will COVID-19 vaccines return life to normal?" Science, http://dx.doi.org/10.1126/srcience.abh0618.

14. Cohen, M. J., & Garrett, J. L. (2010). The food price crisis and urban food (in) security. Environment and Urbanization, 22(2), 467-482. [DOI:10.1177/0956247810380375]

15. Crouzet, N. and J. Eberly (2018), "Intangibles, Investment, and Efficiency", AEA Papers and Proceedings, Vol. 108, pp. 426-31, http://dx.doi.org/10.1257/pandp.20181007. [DOI:10.1257/pandp.20181007]

16. Cutter, S. L. Ash, K. D. and Christopher T. E. (2016), Urban-Rural Differences in Disaster Resilience, Annals of the American Association of Geographers, 106(6): 1236-125. [DOI:10.1080/24694452.2016.1194740]

17. Friend, R., & Thinphanga, P. (2018). Urban water crises under future uncertainties: the case of institutional and infrastructure complexity in Khon Kaen, Thailand. Sustainability, 10(11), 3921. [DOI:10.3390/su10113921]

18. Fu, M,. Exeter. D. J, and Anderson, A. (2015). The politics of relative deprivation: A transdisciplinary social justice perspective, Social Science and Medicine, 133: 223- 232. [DOI:10.1016/j.socscimed.2014.12.024] [PMID]

19. Galani-Moutafi. V, (2013), Rural space (re)produced e Practices, performances and visions (A case study from an Aegean island), Journal of Rural Studies, Volume 32, Issue 4, pp 103-113. [DOI:10.1016/j.jrurstud.2013.04.007]

20. Geissler, C., & Krys, C. (2013). The challenges of strategic management in the twenty-first century. In scenario-based strategic planning (pp. 21-41). Springer Gabler, Wiesbaden. [DOI:10.1007/978-3-658-02875-6_2]

21. Habiba, U. Shaw, R. and Takeuchi, Y. (2012), Farmer's perception and adaptation practices to cope with drought: Perspectives from Northwestern Bangladesh, International Journal of Disaster Risk Reduction, 3(1), 72-84. [DOI:10.1016/j.ijdrr.2012.05.004]

22. Hall, P., & Pfeiffer, U. (2013). Urban future 21: a global agenda for twenty-first century cities. Routledge. [DOI:10.4324/9781315011523]

23. Hardoy, J. E., & Satterthwaite, D. (2019). Urban change in the Third World: are recent trends a useful pointer to the urban future? 1. In The Living City (pp. 75-110). Routledge. [DOI:10.4324/9780429197307-5]

24. Hölscher, K., & Frantzeskaki, N. (2021). Perspectives on urban transformation research: transformations in, of, and by cities. Urban Transformations, 3(1), 1-14. [DOI:10.1186/s42854-021-00019-z]

25. Hynes, W., Trump, B., Love, P., & Linkov, I. (2020). Bouncing forward: a resilience approach to dealing with COVID-19 and future systemic shocks. Environment Systems and Decisions, 40, 174-184. [DOI:10.1007/s10669-020-09776-x] [PMID] []

26. Kaplan, S. and Berman, M. G. (2010), Directed attention as a common resource for executive functioning and self-regulation, perspectives on psychological science, 5 (1), 43- 57. [DOI:10.1177/1745691609356784] [PMID]

27. Kurennaya, V. V., Rybasova, Y. V., Alivanova, S. V., Shevchenko, E. A., & Lugovskoi, S. I. (2019). Strategic alliance as a modern format for the future development of food subcomplexes. Research Journal of Pharmaceutical, Biological and Chemical Sciences, 10(2), 436-442.

28. Li, S. (2021). Research on the Path of Innovation of the Financial System from the Perspective of Rural Revitalisation. Open Journal of Social Sciences, 9(4), 241-249. [DOI:10.4236/jss.2021.94018]

29. Miles, L., & Shipway, R. (2020). Exploring the COVID-19 pandemic as a catalyst for stimulating future research agendas for managing crises and disasters at international sport events. Event Management, 24(4), 537-552. [DOI:10.3727/152599519X15506259856688]

30. Mölleryd, B. (2015), "Development of high-speed networks and the role of municipal networks", OECD Science, Technology and Industry Policy Papers, No. 26, OECD Publishing, Paris.

31. Morse, S,. Vogiatzakis, I. N. (2014). Resource Use and Deprivation: Geographical Analysis of the Ecological Footprint and Townsend Index for England, Sustainability, 6 (8): 4749- 4771. [DOI:10.3390/su6084749]

32. Mueller, J. T., McConnell, K., Burow, P. B., Pofahl, K., Merdjanoff, A. A., & Farrell, J. (2021). Impacts of the COVID-19 pandemic on rural America. Proceedings of the National Academy of Sciences, 118(1), 1- 18. [DOI:10.1073/pnas.2019378118] [PMID] []

33. Narula, R. (2020). Policy opportunities and challenges from the COVID-19 pandemic for economies with large informal sectors. Journal of international business policy, 3(3), 302-310. [DOI:10.1057/s42214-020-00059-5] []

34. Nijman, J. (2015). India's urban future: Views from the slum. American Behavioral Scientist, 59(3), 406-423. [DOI:10.1177/0002764214550304]

35. OECD (2020), "The territorial impact of COVID-19: Managing the crisis across levels of government", OECD Policy Responses to Coronavirus (COVID-19), OECD, Paris, https://www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/the-territorial-impact-of-covid-19-managing-the-crisis-across-levels-of-government-d3e31224e1/.

36. OECD (2020), OECD Employment Outlook 2020: Worker Security and the COVID-19 Crisis, OECD Publishing, Paris, https://dx.doi.org/10.1787/1686c7458-en.

37. Sardar, Z. (2010). The Namesake: Futures; futures studies; futurology; futuristic; foresight-What's in a name?. Futures, 42(3), 177-184. [DOI:10.1016/j.futures.2009.11.001]

38. Termos, A., & Yorke-Smith, N. (2022). Urbanism and Geographic Crises: A Micro-Simulation Lens on Beirut. Urban Planning, 7(1), 87-100. [DOI:10.17645/up.v7i1.4711]

39. Wang, H., & Zhuo, Y. (2018). The necessary way for the development of China's rural areas in the new era-rural revitalization strategy. Open Journal of Social Sciences, 6(6), 97-106. [DOI:10.4236/jss.2018.66010]

40. Wang, R., Feng, Y., Wei, Y., Tong, X., Zhai, S., Zhou, Y., & Wu, P. (2021). A comparison of proximity and accessibility drivers in simulating dynamic urban growth. Transactions in GIS, 25(2), 923-947. [DOI:10.1111/tgis.12707]

41. Zhang, J. W. Howell, R. T. and Iyer, R. (2014), Engagement With natural beauty moderates the positive relation between connectedness With natural and psychological well- being, Journal of Environmental psychology, 38, 55- 63. [DOI:10.1016/j.jenvp.2013.12.013]

ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
	این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.